پسندیده این است که در اماکنِ زیارتیِ خاص، مثل مکه یا کربلای معلا، توقف بیش از سه روز نباشد و اینکه اعمال حج تمتع در سه چهار روز سر و تهش هم میآید و کراهتی که خوردن گوشت و غذای گرم در کربلا دارد، شاید بتواند دلیل و شاهدِ این مدعا باشد. و شنیدهایم که در این خصوص روایتی هست که میفرماید «زُر؛ فانصرف!» (زیارت کن و بلافاصله بازگرد.)
نیز در خبر آمده است که مکروه است اهل مکه برای وقوف حجاج در جوار خانه خدا برای منزلی که در اختیارشان میگذارند، کرایهای بستانند.
البته، امروزِ روز اگر بخواهی هم نمیتوانی و نمیشود که حج را در کمتر از یک هفته انجام دهی و به وطن بازگردی و عددِ میلیونی حجاج و محدودیتهای فرودگاهی و بندری و جادهای، میطلبد که از سرِ گشاد قیف در آن بدمی و ورود و خروج حجاج برنامه ریزی شده و با حساب و کتاب باشد و ازدحام، مُهلکترین خطریست که حاجیان را در جای جای مشاهد شریفه تهدید میکند و خائن الحرمین الشریفین با همین سلاح بود که توانست سلاخخانه مِنا در عید قربان سال ۹۵ را راه بیاندازد و بیش از پنج هزار تن از حجاج قربانی بگیرد.
یعنی علی الاصول نه میشود و نه میتوانیم که عدد ایام حج را به زیر ده پانزده روز برسانیم و سنگهای خارای کوهها در دورادور کعبه هنوز در برابر تکنولوژی اَبَر ماشین آلات راه و ساختمانسازی مقاومند و زمین خالی برای ساختن هتل در مکه متاعیست قیمتی!
قدیمتر که عدد حاجیان هنوز میلیونی نشده بود و فنآوری شکستن و کندن سنگهای خارا به مکه نرسیده بود و هتل به معنی امروزیش در جوار کعبه ساخته نشده بود، اهالی شهر در ایام حج خانههاشان را به کارواندارها کرایه میدادند و اهل کاروان در دو اتاق یا دو طبقه مجزا به تفکیک زن و مرد اسکان داده میشدند تا مناسک را به جای آورند و حاجی شده، به وطن برگردند. قدیم که میگویم نه خیلی قدیم و نه مثلا در عهد صفوی و قاجار. که در همین بیست سی سال پیش. که برابر خبری که از حج رفتگان دهه شصت گرفتهام، خیلی از این خانهها حمام هم نداشتند و زائر در یک ماهِ اقامتش، دچار انواع دردسرها و مشکلات نظافتی و بهداشتی و شرعی میشد.
الغرض، امروز که مکه به مدد بیلهای مکانیکی کوماتسو بدل شده به شهری مدرن با هتلهای به قامت چند ده طبقه، هنوز مشکل اسکان باقیست و زوار کشورهای مختلف، به حسب ریالی که از ایشان ستانده میشود، در هتل و مهمانپذیر و حتا خانههای کرایهای اسکان داده میشوند و برابر مشاهدهای که داشتهام، بهترین هتلها در بهترین نقاط شهر اولا در اجارهی بلندمدت ایرانیها و ثانیا در اختیار ترکها و در وهلهی سوم پاتوق حجاج اروپائیست.
اروپائیها و ترکها هتل را فقط با صبحانهاش کرایه میکنند و ترکها، هتل را همزمان به سه گروه اختصاص میدهند و زوار در سه گروه و هر گروه هشت ساعت، اتاق و تخت را در اختیار دارند و شانزده ساعت باقی را یا پلاسند روی صندلی پلاستیکیهای جلوی هتل یا میروند حرم و بعد زیارتی مختصر، دراز به دراز میخوابند تا ساعتشان به سر شود و برگردند هتل!
ایرانیها اما با افزایش تعداد تختها در اتاقها و تبدیل سوئیتهای دو به سه نفره و سه نفره به پنج نفره و تفکیک جنسیتی سوئیتها، مشکل را مرتفع کردهاند و این شیوه برای زائرانِ اکثرا پیرسال و فرتوت، بهتر از گزینهی ترکهاست. البته شام و ناهار و صبحانه در همان هتل و توسط آشپز و عوامل ایرانی طبخ و توزیع میشود که این هم جلوی بروز مشکلات گوارشی و هاضمهای و ذائقهای را تا حد بسیار زیادی گرفته است.
اگرچه فراوانی نعمت و تنوع غذا و فرهنگ خاص ما ایرانیها، باعث اسراف و دور ریز غذا میشود و کاش نشود.